Elektrik Elektronik Mühendisliği denince akla ilk devre tasarımı, analizi, ölçüm, simülasyon (benzetim), sistem modelleme vb. kavramlar geliyor. Günümüzde bu işlemleri yapabilmek için bilgisayar program ve uygulamaları birçok kolaylıklar sağlıyor. Gerek akademik mecrada gerekse iş dünyasında bizi bir adım öne geçirecek mühendislik programlarını kullanabilmek oldukça önemlidir.

Entegre Ofis Programları: Microsoft başta olmak üzere OpenOffice, Kingsoft Office Suite, …, gibi farklı üretici firmaların piyasaya sunduğu ekseriyetle işleyişin aynı fakat kullanıcı ara yüzlerinin farklı olduğu paket programlar mevcuttur. Microsoft Office programları, Microsoft firmasının 1989 yılında tanıtılan işletim sistemlerinde birbirleriyle ilişkili masaüstü uygulamaları, sunucular ile hizmet sunan bir ticari ofis yazılım paketi olarak ortaya çıktı.

Entegre ofis programları herhangi bir işletmede olmazsa olmazların en başındadır. Mühendislerin yanı sıra birçok çalışanın şiddetle bilmesi gereken programlardır. Özellikle de Word, Excel ve PowerPoint ile öne çıkan yazılım paketi OneNote, Outlook, Groove, Publisher, Infopath, Access gibi uygulamalar içerir. Son sürümü Office 2013 olan yazılım paketi, 2016 yılında Windows 10 ile birlikte Office 2016 yayınlayacaktır.

• Word: Gelişmiş bir kelime işlemcidir. Bu programda doküman, tez, kitap hazırlamak için gerekli tüm işlevleri bulabilirsiniz. Word’de hazırlanan belgeler bilgisayara “doc” uzantısı ile kaydedilirler. Word programı aynı anda birden fazla belge ile çalışmanıza olanak sağlar.

• Excel: Microsoft Excel programı gelişmiş bir elektronik hesap tablosudur. Microsoft Excel’de hazırlanan dosyalar bilgisayara “xls” uzantısı ile kaydedilirler. Microsoft Excel’de hazırlanan dosyalara Çalışma Kitabı (Workbook) adı verilir ve her kitap başlangıçta 3 adet sayfa (shhet) ile açılır. Bu sayfalar çoğaltılabilir veya azaltılabilir. Her sayfa satır ve sütunlar oluşmuştur. Satırlar rakamlarla, sütunlar ise harfler ile temsil edilir. Microsoft Excel’de bulunan her sayfada toplam 256 sütun ve 65,536 adet satır vardır. Sütun ve satırların kesiştiği yerlere hücre adı verilir. Hücrelerde bulundukları sütun ve satırın konuma göre adlandırılırlar. Bu durumda ilk sütun ve satırın kesiştiği yerdeki hücre A1 hemen sağındaki B1 adını alır.

• PowerPoint: Sunu tasarlama ve düzenleme yazılımıdır. Microsoft PowerPoint ’de hazırlanan dosyalar bilgisayara “ppt” uzantısı ile kaydedilirler. Herhangi bir konu hakkında etkili ve gösterişli bir sunum hazırlamak için metin, resim, grafik veya tablolar gibi nesneler eklenebilir. Eklenen metin veya nesnelere efekt verilerek hareketli sunumlar hazırlanabilir.

• Access: Access bir veri tabanı programıdır. Veritabanı, bir konuyla ilgili çok sayıda kaydın tutulduğu bir kütüphane olarak nitelendirilebilir. Veri tabanı programları, veri tabanı denilen kütüphaneyi oluşturmak ve veri tabanından istenilen bilgiyi istenildiği şekilde alıp kullanabilmeyi sağlar. Varsayılan olarak, dosyaya “.accdb” uzantısı verilir.

• Visio: Karmaşık bilgileri görselleştirmemize, araştırmamıza ve iletişimde kullanmamıza yardımcı olan bir grafik ve çizim uygulamasıdır. Visio ile anlaşılması zor metin ve tabloları bir bakışta bilgileri açıklayan Visio diyagramlarına dönüştürebiliriz. Bilişim teknolojileri yönetimi, işlem modelleme, inşaat ve mimari, kullanıcı arabirimi tasarımı, insan kaynakları yönetimi, proje yönetimi ve diğerleri dâhil olmak üzere çeşitli diyagram ihtiyaçları için Visio modern şekiller ve şablonlar sağlamaktadır.

Programlama Dilleri

Elektrik Elektronik Mühendislerince ne kadar hak ettiği ilgiyi görmese de programlama dilleri, bir mühendis adayına özgüven verir. Saatler süren algoritma yazması sanki sonsuza dek sürecekmiş gibidir. Her dilin kendine ait kodları ve özellikleri vardır. Bir dilin yaptığını başka bir dil yapamayabilir.

Programlama dilini öğrenmek oldukça emek veren bir iştir. Bunun için öğrenilecek dilin önceden özelliklerini öğrenip ona göre öğrenmeye başlanmalıdır. Daha çok Pascal, C, C++, C#, Java, Basic, Fortran, Delphi, Python gibi diller tercih edilir.     

Programlama dillerini öğrenmek daha çok Bilgisayar Mühendislerini ilgilendirse de Elektrik Elektronik Mühendislerinde de aranan önemli özelliklerden biridir.

• C/C++
• C#
• Java
• Assembler

Mikroişlemci ve Mikrodenetleyici Programlama Dilleri

• PIC-C
• Micro-C
• CCS-C
• MpLab
• Keil

CAD/ CAM/ CAE/ PLM/ CADD/ BIM Programları

Gelişen teknoloji sayesinde bir parçayı sanal ortamda iki boyutlu ya da üç boyutlu çizip, analiz yapıp, sanal ortamda hareket ettirilebilen ve parçaya daha bir sürü özellikler eklenip incelenebilir hale gelmiştir. Çok yaygın kullanılan CAD/CAM yazılımlarının öğrenilmesi oldukça önemlidir ve bilinmesi durumunda sizi diğer mühendislerden bir adım önde tutacak bir etkendir.

• CAD: (Computer Aided Design) Bilgisayar Destekli Tasarım
• CAM: (Computer Aided Manufacturing) Bilgisayar Destekli İmalat
• CAE: (Computer Aided Engineering) Bilgisayar Destekli Mühendislik
• PLM: (Product Lifecycle Management) Süreç Yönetimi
• CADD: (Computer Aided Design Drafting) Bilgisayar Destekli Tasarım ve İmalat
• BIM: (Building İnformation Modelling) Yapı Bilgisi Modellemesi

• AutoCAD: Amerikalı Autodesk şirketinin 1980’lerin başından itibaren geliştirdiği Cad programıdır. Kullanıma oldukça yaygın olup çoğu işletmenin ve çoğu mühendislik dallarının yanı sıra mimarlar tarafından da sıkça kullanılmaktadır. Diğer Cad programları için altyapı sağlar.

İki boyutlu ve üç boyutlu tasarım yapabilen ve özellikle mimarlar için iki boyutlu çizimde kolaylık sağlamaktadır. Genel olarak çizim komut arama satırı bulunan ve buraya kullanılacak olan komutun yazılmasıyla, komutun özelliklerine dayalı olarak yapılır. Öğrenimi için oldukça fazla Türkçe kaynak bulunmaktadır ve kullanımı diğer CAD programlarına göre oldukça basittir. Çoğu üniversitede eğitimi verilir.

• 3D Max: Animasyon, simülasyon ve tasarım yapabilen, mimarlar ve grafik tasarımcıları için kullanışlıdır. Çoğu mühendislik tarafından pek kullanılmasa da farklı tasarımlar için kullanışlı bir programdır. Dünyada oldukça fazla kullanıcısı olan program amatörlerinde tasarım için kullandıkları bir programdır. Filmlerdeki bilgisayar efektleri yapabilen zevkli bir program olan 3ds Max alternatif olarak Rhinoceros, Blender 3D ve Autocad Maya da kullanılabilir.

Devre Tasarım ve Simülasyon Programları

• MATLAB: En prestijli mühendislik programıdır. Günümüzde 500.000’den fazla farklı disiplinden akademisyen, araştırmacı, bilim adamı ve öğrenci tarafından kullanılmakta olan programın adı “MATrix LABoratoty” kelimesinin kısaltmasından gelir. Bir Elektrik Elektronik mühendisi için gerekli olabilecek birçok hesaplama ve görselleşmeği yapabilecek düzeydedir.

MATLAB, teknik hesaplamalar ve matematiksel problemlerin çözümü ve analizi için tasarlanmış bir yazılım geliştirme aracıdır. Adından da anlaşılacağı gibi matrislerle çalışır. Görüntü işleme, yapay sinir ağları, sayısal işaret işleme, optimizasyon, veri elde etme, veri tabanı, filtre tasarımı gibi araçları ile mükemmel bir tasarım ve analiz ortamı sunar. Bu yüzden MATLAB bir Elektrik Elektronik mühendisi adayının öğrenmesi gereken programlar arasında ilk sırayı alır.

• Proteus | ARES-ISIS: Öğrenmesi ve kullanması çok kolay olduğu için özellikle öğrenciler arasında yaygın bir araçtır. Simülasyon özeliği çok başarılı çözümler sunar. Proteus programıyla sanal bir laboratuvardaymışsınız gibi çalışabilirsiniz. Zengin bir Türkçe döküman arşivi vardır. Ayrıca paylaşım sitelerinde bulacağınız birçok projenin Proteus ile çizilmiş olduğunu görebilirsiniz.
• MultiSim
• PSpice
• Altium Designer: Avustralyalı firma tarafından üretilen Elektrik-Elektronik mühendisleri için en önemli programların başında gelir. Eski adı Protel olan programın, sektörde çok uzun yıllardır kullanılması nedeniyle çok yaygındır. Üretici firma sektörün tek birleşik elektronik tasarım yazılımı olma iddiasıyla reklam yapıyor. İş ilanlarında sıklıkla ismi görülüyor. İnternette zengin bir Türkçe döküman arşivi bulunmaktadır.
• Mentor Graphics
• Eagle
• Simatic SCL
• E-Plan

Güç Sistemleri Analizi

PowerSİM: PSIM özellikle güç elektroniği simülasyonu için geliştirilmiş kaliteli bir program çeşitli dönüştürücü sistemlerini simüle edilebilir. Simview aracı ile detaylı simülasyon sonuçları görülebilir. PSIM Modülleri arasında motor sürücüler, dijital kontrol, yenilenebilir enerji sistemi bulunuyor ayrıca DSP ve FPGA desteği mevcuttur.

Bu program genellikle iki amaca hizmet eder. Birincisi, simülasyon alanında fazla tecrübesi olmayan araştırmacılara, simülasyon tabanlı güç analizlerini faydalanma imkanı sağlar. İkincisi, daha karmaşık birleşimli veri kümelerini oluşturmak için otomatikleştirilmiş data geliştirmesini kendi kodlarıyla tamamlayan ileri düzeydeki kullanıcılar için uygun simülasyon olanağı sağlar.

EEM Devre Şeması Tasarım ve Görselleştirme Editörleri

İçerik hazırlayan akademisyenler, mühendisler, eğitmenler teknik elemanlar ve tasarımcılar için içeriklerini görselleştirmede kullanabileceklerini düşündüğüm programları aşağıda işlevleri ile birlikte sıraladım. Ne yazık ki, ihtisas gerektirdiği için kullanımları konusuna girmeyi pek düşünmedim ama konuyla ilgilenenler kısa sürede bu aşamayı geçeceklerine eminim.

• Circuit Diagram Maker: Adından da anlaşılacağı üzere elektronik devre şemaları çizme yazılımı ve ücretsiz sunuluyor. Elektronik komponentler için (Wire, Resistor, Push Switch, Diode, NPP Transistor, Voltmeter, Inductor, Light dependent resistor, Loudspeaker, Meter, Microcontroller, Microphone, Seg Display, Supply, Switch (push, toggle, push-to-break, changeover), Thermistor, Transformer ve fazlası) hazır sembol kütüphanesiyle birlikte geliyor. Çalışmalarınızın çıktılarını PNG ve SVG formatlarında alabiliyorsunuz. İNDİR

• FidoCadJ: Sade ara yüzüyle öğrenmesi ve kullanımı kolay bir elektrik – elektronik devre şemaları çizim programıdır. PCBs üzerine basit hazır şekil çizim komutları, katman desteği, zengin sembol kütüphanesi, birçok formatta (PDF, JPJ, PNG, EPS, SVG, PGF ve CadSoft Eagle SCR) çıktı alabilme imkânı sunan ücretsiz yazılımın MacOSX, Linux ve Windows için versiyonları bulunuyor. İNDİR

• StripMagic: Paralel bağlantılı (stripboard) devre şemaları için uygun ücretsiz bir tasarım çizim programıdır. Kurulum aşamasında önce “start.jnlp” isimli küçük bir dosyayı bilgisayarınıza indirip çalıştırın. Eğer önceden bilgisayarınızda yüklü değilse Java Web Start isimli platformun da beraberinde indirilmesi gerekebilir. Kablo renklerini seçebileceğiniz programda birçok elektronik eleman şemaya eklenebiliyor. DIYLC v1 ve LTSpice tipi dosyalar destekleniyor. Hazır dosyaları dışarıdan çağırabilirsiniz. Beta aşamasındaki yazılımın henüz resmi bir sitesi görünmüyor. Bu forumdan bilgi alabilir ve şu bağlantıdan İNDİR

• LogicCircuit: Mantık devrelerini oluşturmanızı sağlar. Bu devre şeması yapımcısı en iyi özelliği bize mantık devrelerini test etmek için kullanabileceğimiz simülatör sunuyor olması. Osiloskop ile devre davranışını, hata ayıklama, devre hiyerarşi çalışan gezinmek ve sezgisel grafik kullanıcı ara yüzü üzerinde çoklu bit otobüsler ile sınırsız devre hiyerarşi oluşturmanıza olanak sağlar. Dijital ekranlar, LED, saatler, 7 segment display gibi daha fazla elektrikli bileşen sunuyor. Devre şemasına metin ekleme özelliği vardır. Devre çıktısını JPEG, PNG, GIF, BMP ve TIFF formatlarında kaydedilebilir. İNDİR

• Solve Elec: En iyi özelliği bize birim, gösterim ve ifadeleri belirterek formülleri yazmamıza olanak verir, yani aynı anda devre çözümleri devreye ilişkin denklemler ile birlikte görüntülememizi sağlar. Grafik çizdirme, koordinatları ve eksenleri ölçekleme özelliğine sahiptir. İNDİR

• QElectroTech: Kullanımı çok basit bir o kadar da iyi devre tasarım yazılımıdır. Metin ve resim ekleme seçeneği mevcuttur. Sadece resim ve pdf dosyası olarak kaydedilebilir. İNDİR

Üyelikle Ücretsiz Online Devre Şeması Tasarım ve Görselleştirme Editörleri

Windows masaüstünde herhangi bir yazılım yüklemeniz istemiyorsanız, bu ücretsiz online devre şeması yaratıcısı deneyin. Aşağıdaki yorum fikirlerinizi ve önerilerinizi bırakın unutmayın.

• Circuits.io: Autodesk ürünü olan Circuits.io, çevrimiçi devre şeması oluşturucusu bize şematik elektronik düzeni ve PCB olmak üzere iki tip gösterim sağlar. İçe veya Eagle XML şematik biçimlerde dışa devre şeması çıktısı sağlar. Kar amacı gütmeksizin sınırsız kullanıma açıktır ancak ticari kar amaçlı kullanımda ücretlendirme gerektirir.

• CircuitLab: Kapasitörler, iletkenler, dirençler ve AC veya DC voltaj kaynakları ile devreler inşa edilen, voltmetre ve ampermetre gibi lab. gereçleri ile bu devreleri inceleyip grafik çıktı verebilen çevrimiçi bir servistir.

• Upverter: Aydınlık ve karanlık görsellik özelliğinin yanında PCB Düzen ve devre şematik gösterim olmak üzere düzenleri dört farklı tipte sunan bir yazılımdır. Devre şemasını geliştirmek ve onları profesyonel görünmesini sağlamanın yanında açıklama ekleme, bağlantı belirteci, vb. daha birçok seçenek sunar. Bu JSON, Gerber, Tempo ve PNG formatlarında kaydetme imkânı sağlar. Web sitenizde, forumlarda, bloğunuzda, doğrudan paylaşım için kullanabileceğiniz bir embed kodu sağlar.

• SchemeIt: Size pasif, diyotlar, amplifikatörler, mantık, anahtarlar, sensörler, konektörler ve daha birçok gibi çeşitli elektronik bileşenler şematik sembolleri sunmaktadır. Size buna göre kullanabileceğiniz çeşitli, düzeyi, dönüşümü hizalamak, grup gibi nesne türlerini ve arka plan sunuyor. Sadece bu değil, bu size gereksinimine bağlı olarak seçebilirsiniz çeşitli yazı ve metin hizalama seçenekleri sağlar. Bu PNG ve PDF formatında devreyi ihracat ve aynı zamanda sağlar de paylaşmak ve aynı baskı sağlar.

Bilimsel Metin Editörleri

Metin editörleri en basitinden en profesyonel ve gelişmiş türlerine kadar her bilgisayarda bir şekilde kendine yer edinmiş ve edinmesi gereken yazılımlardan biri. İyi bir metin editörü sahibi olmak, hatta en iyisini kullanmak için çok da detaylı gerekçelere ihtiyacınız yok, sadece not almak için bile en iyi metin editörlerinden birini kullanıyor olabilirsiniz.

• LaTeX: Ders notları, makale ve teknik sunumları LaTeX ile hazırlamak mümkün. Aslında LaTeX bir derleyici. Yani siz önceden yazıyı metin editöründe hazırlıyorsunuz. Ardından LaTeX ile dosya, basıma hazır, PDF gibi yüksek kaliteli bir dokümana çevriliyor. Özellikle matematiksel ifadelerin yoğun olduğu bir yazıda LaTeX ile harika bir çıktı almanız mümkün. Bu matematiksel ifadeler de tıpkı düz metin gibi basit kurallarla ana dokümana yazılıyor. Eğer yazıya şekiller ekleyeceksiniz, önce her şekli bir dosya olarak hazırlıyorsunuz. Ondan sonra birkaç komut ile şeklin yazılı metinin içinde nereye yerleştirileceğini belirtiyorsunuz.

İşin güzel tarafı, metnin içeriğini hiç değiştirmeden kolayca farklı bir görünüm verilebiliyor. Bir çok derginin kendi şablonları var.  Bu sayede yazıyı süslemeyle hiç uğraşmadan, sadece metni hazırlamak yeterli. Sonrasında bu şablonlardan herhangi birine taşımak çocuk oyuncağı. Benzer şekilde kopyala ve yapıştır ile poster ya da sunum hazırlanabilir. Sunumlar için beamer paketini kullanılabilir.

• TeXStudio
• EndNOTE: Dünya çapında akademik enstitülerde ve araştırma kurumlarında yaygınlıkla kullanılan, akademik personel, öğrenciler ve araştırmacıların makale, tez vb. çalışmalarının yazımı aşamasında baştan sona yardım amacıyla tasarlanmış web tabanlı bir hizmet olan EndNote bibliyografya programıdır. Araştırmalarınız için en güçlü araçtır. EndNote Yazılımı, bir online arama, referans ve imaj veri tabanıdır. EndNote ile makaleler ve bibliyografiler oluşturulabilir.

Sanal Depolar

http://www.ilovefreesoftware.com/23/windows/windows-webdav-client-carotdav.html

• Google Drive
• Dropbox
• Copy
• One Drive
• MEGA
• Box

Eğer iş başvurularında bir adım öne geçmek istiyorsanız şunu iyi bilmelisiniz “Bir EEM mühendisinin sadece bilgisayar kullanması yeterli değil bunun yanında yabancı diller öğrenmek ve en önemlisi bulunduğu dalda kendini teknik olarak geliştirmesi gerekir”.

Bu konularda ilgili ve araştırmacı arkadaşların yorumlarını özellikle bekliyorum.

Kaynakça:

• Onedio.com
• Elektrikport.com
• Egiticininegitimi.net
• Arslania.com