ÇOCUKLARIN BİREYSEL FARKLILIKLARI
Hem ebeveynler hem de çocuklar; kendi yapılarına göre hayatı ve olayları algılar, değerlendirir ve yaşarlar. Anne-baba her bir çiçeğin kendi renginde ve kokusunda açıp gelişmesi için gerekli bakımı yapan bahçıvan gibidir. O çiçek hangi renkte ise o şekilde açacaktır. Onun rengini değiştirmeye çalışmak,
onun rengini beğenmemek veya onu istediğimiz renge boyamaya çalışmak yersiz bir çabadır. Hiçbir çocuk bir diğerinden üstün değildir; ancak farklıdır. 9 farklı mizaç yapısına göre çocukların davranış şekilleri bulunmaktadır.
Mizaç: Birden fazla şeyin karışımı ve insanın psikolojik genetiğidir.
1. CİDDİ, KONTROLCÜ VE KURALCI ÇOCUKLAR
* Kurallara uyar. Uymayanları uyarır ve eleştirir.
* Doğruyu ve yanlışı sorar ve buna göre davranır.
* Bir işi tam ve gereği gibi yapma konusunda ısrarcıdır.
* Dürüstlüğü ve ahlaki ölçüleri önemser.
* Planlı olmaya özen gösterir.
* Temizlik ve düzen konusunda hassastır.
* İşler olması gerektiği gibi gitmediğinde kendine ve çevresine öfke duyar.
* Net olamayan durumlardan rahatsızlık duyar.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Her insanın hatalarının olabileceği
* Aksaklıkların olabileceği
* ‘Önemli olanın çaba göstermesi’ olduğu
* Doğrudan eleştiri yerine, yapıcı bir dille alternatif önerilere gidilmesi
* Olumsuzların yanında olumlu yönleri sormak
2. DUYGUSAL, YARDIMSEVER VE SICAKKANLI ÇOCUKLAR
* Çevresindekilerin kendisiyle ilgili ne düşündüğüne çok önem verir. Sevilip sevilmediğini her zaman düşünür.
* Sevilmek için fedakarlık yapar, ilgi çekmeye çalışır.
* İletişimi çok sever, konuşkandır, çabuk samimi olur.
* Merhamet duygusu yüksektir, canlılara karşı hassastır.
* Soğuk ve ilgisiz tutumlar onu derinden etkiler.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Değerin insanların onu sevmesine bağlı olmadığı
* Aşırı fedakarlığını kontrol etmek
* Duysallıklarını küçümsemeden dinlemek
* İstemediği bir durumu sunmadan önce onu sevdiğini söylemek
* Övgüde dikkatli olmak
* Kardeşi konusunda aldığı sorumlulukların ödüllendirilmesi
* Yalnız başına yapabileceği aktiviteye yönlendirmek
3. REKABETÇİ, HIRSLI VE BAŞARI ODAKLI ÇOCUKLAR
* Önde olmayı sever
* En yüksek hedefi koyar
* Yenilgiye tahammülü yoktur
* Gayretli ve özgüveni yüksektir
* İlişkilerinde yönlendiricidir
* Bir işi bitirmeden bırakmaz
* Dış görünümüne önem verir
* Zihni hızlı, pratik ve sonuç odaklıdır.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Aşırı hayranlık içeren abartılı tepkilerden kaçınılmalı
* Başarılı olmasa da sevileceği söylenmeli
* Mukayese etmek hırsını arttırır.
* Yardımseverliği teşvik edilmeli.
* Duygularına temas etmek için duyguları üzerine konuşulmalı.
* Herkesin birbirinden farklı yetenekte olduğu vurgulanmalıdır.
4. KOLAY İNCİNEN, ÖZGÜN VE BİREYSELLİĞE DÜŞKÜN ÇOCUKLAR
* Duygularını yoğun ve abartılı yaşar.
* Zaman zaman hüzünle kendi dünyasına çekilir, hayal kurar.
* Çevresini gözlemler ve anlamaya çalışır.
* Merhametli ve şefkatlidir.
* Farklı olmayı sever. Kıyaslanmaktan hoşlanmaz.
* Anlaşılmak en temel amacıdır.
* Özel ve nitelikli olarak ilgilenilmesini ister.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Sabırla dinlemek. Anlamaya çalışmak
* Duygu ve hayallerini dinlemek ve gerçeklikle bağ kumasına yardımcı olmak
* Yoğun duygusallığı karşısında endişeye kapılmamak
* Kimseyle, özellikle de kardeşiyle kıyaslamamak
* İnişli çıkışlı ilişkiden kaçınmak. Net olmak
* Kendini suçlarsa iyimser bakış açısı kazandırmak
* Aile içi gerilimlerde kendini sorumlu tutmasını engellemek
* Sanatsal faaliyetlere yönlendirmek
5. BİLMEYE MERAKLI, GÖZLEMCİ, SESSİZ ÇOCUKLAR
* Çevresini dikkatle inceler.
* Mesafeli ve kontrollü davranır.
* Öğrenmeye meraklıdır.
* Her şeyin nedenini öğrenmeye çalışır.
* Karmaşık aletleri sever.
* Kalabalık ortamlarda kenarda durur.
* İlgi ve yakınlığın ölçüsünü ve zamanını kendisi belirler.
* Eşyalarını paylaşmak istemez.
* İnsanların onun işine karışmasını sevmez.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Sessizliği diğer çocuklarla kıyaslanmamalı. Yetersizlik duygusuna neden olabilir.
* Zorlamadan sosyal etkinliklere cesaretlendirilmeli.
* Öğrenme çabaları desteklenmeli, ortamlar oluşturulmalı. (satranç)
* Adapte olmakta zorlanacağı için yeni katıldığı ortamlarda başta yanında olunmalı. Fikirleri ve
hisleri sorulmalı.
* Çok soru sormaları anlayışla karşılanmalı ve sabırla cevap verilmeli.
6. GÜVEN ARAYAN, TEMKİNLİ, TEREDDÜT EDEN ÇOCUKLAR
* Kendini güvende hissetmek ister.
* Tehlike, güvensizlik ve şüphe yaşadığında hırçın ve suçlayıcı olur.
* Olayları kıyaslar, emniyetli olanı seçer.,
* Yeterince bilmediği durumlarda karar veremez.
* Tüm ihtimalleri gözden geçirir.
* Kurallara uymaya çabalar.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Bir karar ve iş konusunda birden yüklenmemek.
* Korkularını konuşmak.
* Sorumluluklarını adım adım attırmak.
* Maddi ve manevi uzaklıktan kaçınmak.
* Çocuğun kararsızlığı durumunda onun yerine karar vermemek.
* Her durumda yanında olduğunu hissettirmek.
* Yanlış kararlarda suçlamamak.
7. YENİLİĞİ SEVEN, KEYFİNE DÜŞKÜN VE HAREKETLİ ÇOCUKLAR
* Neşeli ve iyimserdir.
* Sosyal ortamlara girmekte zorlanmaz.
* Konuşkandır, heyecan arar.
* Kolay arkadaşlık kurar.
* Dağınık olmaya meyillidir.
* Sakince yerinde duramaz.
* Olumsuzluklara takılmaz.
* Zorlandığı sorumlulukları görmezden gelebilir.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Çocukla arkadaş olmak çok önemlidir.
* Gizli olana meyletme vardır. Yasakçı olmadan açıklayıcı olunmalıdır.
* Yapmak istediği bir şeye sakin bir şekilde yaklaşıp sonuçlarını açıklamak gerekir.
* Güvenliği için tamamen özgür bırakılmamalı.
* Adım adım sorumluluk verilmeli ve takip edilmeli.
* Kullanılan cümleler sert değil net olmalı.
* Eşyaları toplanmamalı.
* Dikkat sorunu yaşadığı için bir şey yaparken kısa aralar vermeli.
8. CESUR GÜÇLÜ KENDİNE GÜVENEN ÇOCUKLAR
* Girdiği her ortamda varlığını hissettirir.
* Zayıfı korumaya meyillidir.
* Açık sözlüdür.
* Çatışmadan kaçınmaz.
* Çabuk öfkelenir, geri adım atmaz.
* İstediğinde iş bitiricidir.
* Çabuk karar verir. Adaletsizliğe tahammül edemez.
* Engellendiğinde inatçı ve dik başlıdır.
* Benden yana-benden değil diye insanları gruplandırır.
* Sakinleştiğinde merhametli yönü ortaya çıkar.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Kurallar net olmalı. Dürüst ve kararlı olunmalı.
* Sevincine ortak olunmalıdır.
* Öfkenin öfke doğuracağı unutulmamalı.
* Anne-baba öfkesini kontrol etmede örnek olmalı.
* Empati kazandırmak için karşısındakinin ne hissedebileceği sorulmalı.
* Fikir ve tercihleri sorulmalı ve değerlendirilmeli.
* Aşırı öfkelendiğinde derin nefes alması ve sakinleşmesi sağlanmalı.
* Ben merkezli tavırları yerin herkesin sınırları olduğu ifade edilmeli.
9. UYUMLU, KENDİ HALİNDE VE YUMUŞAK HUYLU ÇOCUKLAR
* Yavaş ve sakin hareket eder.
* Çatışmadan kaçınır.
* Öne çıkmayı sevmez.
* Rutinden hoşlanır.
* Israrcı değildir.
* Herkesi olduğu gibi kabul eder.
* Üzerine çok gidildiğinde sessiz kalarak tepki verir.
Nasıl Yaklaşılmalı :
* Azminin kırılacağı işler verilmemeli.
* Anne baba her durumda ona değer verdiğini ifade etmelidir.
* Anne baba kavgasına şahit olması çocuğun içine kapanmasına neden olur.
* İhtiyacını söylemesi için teşvik edilmeli.
* Sorunları hakkında ne gibi çözümü olduğu sorulmalı.
* Farklı faaliyetleri denemede cesaretlendirmeli.
* Ortamlarının sürekli değiştirilmesinden kaçınılmalı.